Na zdjęciu znajduje się okładka książki "Psychologia religii". Na okładce dominuje kolor biały, tło jest ciemnoczerwone. Na środku okładki jest wielokolorowy obrazek przedstawiający twarz z profilu na tle żółtego okręgu.

Coraz bardziej zsekularyzowana rzeczywistość nie skłania do refleksji nad religijnością. Może w Polsce nie czujemy tego aż tak mocno, gdyż religia zawsze pełniła ważną rolę w życiu naszego narodu, lecz tendencje światowe dążą do skierowania kwestii religijnych wyłącznie w sferę życia prywatnego.

Nie rozstrzygając o słuszności tych trendów, stwierdzić należy, że psychologia religii to nauka, która nie cieszy się zbyt wielkim zainteresowaniem szerokich rzesz społeczeństwa. Ten mało popularny temat stał się dziedziną, której szczególną uwagę poświęcił niemiecki jezuita, profesor psychologii i pedagogiki religii, Bernhard Grom.

Autor przedstawia nam dzieło będące efektem dogłębnej analizy zjawisk związanych z zachowaniami i stanami psychicznymi, u których podłoża tkwi przeżycie o naturze religijnej. Obiektem jego zainteresowań jest religijność człowieka we wszelkich jej przejawach, niezależnie od rodzaju wiary wyznawanej przez badane osoby. Religijne przekonania, potrzeby, motywacje i emocje opisane zostały w sposób rzetelny i obiektywny, w oparciu o zasady współczesnej psychologii. Cierpliwie przytaczając i zgłębiając wyniki wielu badań autor stara się usystematyzować i zobiektywizować aktualny stan wiedzy i opisać jak najrzetelniej zjawiska składające się na psychiczne przeżywanie doświadczeń religijnych. Aby lepiej zilustrować omawiane zagadnienia dołącza opisy przypadków – krótkie historie osób, które doświadczyły stanów, o których mowa w danym rozdziale. Bez szukania taniej sensacji i zachowując neutralną postawę wytrawnego badacza Bernahard Grom opisuje różnorodne odmienne stany świadomości i zaburzenia emocjonalne towarzyszące niekiedy przeżyciom religijnym. W rozdziałach poświęconych tym ostatnim zagadnieniom autor zachowuje jak najdalej idącą ostrożność i obiektywizm unikając tak łatwego w tym przypadku krytykanctwa i tonów oskarżycielskich.

Ostatnią część książki poświęcono religijności w obszarze wpływów społecznych, w tym relacji między religijnością a socjalizacją i samowychowaniem oraz wpływom grup religijnych na jednostkę. Autor nie potępia a priori istnienia i sposobów działania tzw. „grup duchowych” ale poprzez dokładne zbadanie ich sposobu oddziaływania pokazuje jak mogą one wpływać na ludzi o różnej konstrukcji psychicznej. Końcowe partie książki poświęcono analizie zagadnienia istnienia i oddziaływania na jednostkę archetypów nieświadomości zbiorowej. Teorię tę autor poddaje krytyce przytaczając szereg argumentów przeciw stworzonej przez Carla Gustava Junga koncepcji, którą Bernhard Grom uważa jedynie za intuicyjną teorię paranaukową.

Lektura książki „Psychologia religii”, która początkowo może wydać się jedynie monotonnym akademickim wykładem, stopniowo wprowadza czytelnika w świat głębokiej i uporządkowanej refleksji nad duchową sferą ludzkich doznań. Wyważony ton, obiektywizm i rzetelność badawcza autora pozwalają odkryć w nim osobę z ogromnym doświadczeniem i wiedzą, za którą można podążać bez obaw o aberracje. Poziom merytoryczny książki jest bardzo wysoki i zapewni ona czytelnikowi dogłębne poznanie zjawisk, poprzez które przeżycia religijne manifestują się w ludzkiej psychice.

Rec. Dorota Kamińska